آشنایی با سموم کشاورزی موضوعی است که در این مقاله قصد داریم به آن بپردازیم. سموم به طور معمول به عنوان ابزارهای دفاعی یا تهاجمی در طبیعت به کار می‌روند. سم‌ها به صورت طبیعی در گیاهان، حیوانات یا حتی برخی میکروارگانیسم‌ها یافت شده یا به صورت مصنوعی توسط انسان‌ها تولید شوند. سم‌ها از نظر ماهیت شیمیایی، قدرت تخریبی و مکانیسم عمل تنوع زیادی دارند.
کاربرد سموم در کشاورزی
سموم کشاورزی که به عنوان آفت کش ها یا مواد شیمیایی محافظ گیاه نیز شناخته می‌شوند، برای کنترل و مدیریت آفات، بیماری ها و علف های هرز در زمین های زراعی و باغ ها استفاده می‌شوند. کاربرد سموم کشاورزی عبارتند از:
کنترل آفات
این سموم برای کنترل حشرات مضر که به محصولات کشاورزی آسیب می‌رسانند، استفاده می‌شوند. حشره کش‌ها به جلوگیری از آسیب به برگ ها، میوه‌ها، ریشه‌ها و سایر قسمت های گیاه کمک می‌کنند.
کنترل بیماری‌های گیاهی
قارچ‌کش ها برای جلوگیری و کنترل بیماری های قارچی که باعث پوسیدگی، لکه‌دار شدن و دیگر مشکلات در گیاهان می‌شوند، استفاده می‌شوند. این سموم به ویژه در مناطقی با رطوبت بالا که شرایط مساعدی برای رشد قارچ‌ها ایجاد می‌شود، اهمیت دارند.
کنترل علف‌های هرز
علف کش ها برای کنترل و از بین بردن علف های هرز که با محصولات زراعی برای جذب مواد مغذی، آب و نور خورشید رقابت می‌کنند، استفاده می‌شوند. علف های هرز می‌توانند به شدت عملکرد محصولات را کاهش دهند.
افزایش کیفیت و کمیت محصول
استفاده از سموم کشاورزی در کنترل آفات و بیماری ها به طور مستقیم به افزایش کیفیت و کمیت محصول کمک می‌کند. با کاهش خسارت های ناشی از آفات و بیماری ها، محصولات سالم تری تولید می‌شوند که از لحاظ اقتصادی برای کشاورزان سودآورتر است.
پیشگیری از آلودگی‌های پس از برداشت
برخی از سموم برای محافظت از محصولات کشاورزی پس از برداشت استفاده می‌شوند. این سموم از آلودگی و فساد محصولات در زمان انبارداری و حمل و نقل جلوگیری می‌کنند.
بهبود شرایط کش
سموم همچنین برای بهبود شرایط کلی کشت، مانند استفاده از مواد ضدعفونی کننده خاک، به کار گرفته می‌شوند. این کار باعث کاهش بار آلودگی در خاک و افزایش سلامت کلی زمین های زراعی می‌شود.
پر مصرف ترین سموم در کشاورزی
در کشاورزی، چند نوع سم به عنوان پرمصرف ترین سموم مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر کدام برای کنترل آفات، بیماری ها و علف های هرز خاصی به کار می‌روند. شما می‌توانید از طریق مشاوره با تیم اهورا نهاده پارس بهترین سموم کشاورزی را بشناسید. در ادامه به برخی از پرمصرف ترین سموم کشاورزی اشاره می‌کنیم:
گلیفوسیت یکی از پرمصرف ترین علف کش های سیستمیک است که برای از بین بردن علف های هرز استفاده می‌شود. این سم به ویژه در مزارع محصولات مقاوم به گلایفوسیت مانند سویا و ذرت بسیار رایج است.
آترازین یک علف کش پرمصرف دیگر است که به ویژه در مزارع ذرت برای کنترل علف های هرز پهن برگ و علف های هرز باریک برگ استفاده می‌شود.
ایمیداکلوپرید یک حشره‌کش سیستمیک است که برای کنترل حشرات مانند شته ها، مگس های سفید و سوسک های سیب زمینی استفاده می‌شود. این سم به طور گسترده در مزارع محصولات زراعی و همچنین در گلخانه‌ها و باغات به کار می‌رود.
کاربامات‌ها گروهی از حشره کش‌ها هستند که برای کنترل طیف گسترده‌ای از آفات مانند سوسک ها، شته ها و کنه ها استفاده می‌شوند.
دی‌کلرو دی‌فنیل تری‌کلرواتان در گذشته به عنوان یک حشره کش بسیار مؤثر استفاده می‌شد، اما به دلیل اثرات زیست محیطی شدید و ماندگاری طولانی در محیط، استفاده از آن در بسیاری از کشورها ممنوع شده است.
کلرپیریفوس یک حشره کش ارگانوفسفره است که برای کنترل حشرات جویده شده و مکیده شده مانند شته‌ها، پروانه‌ها، و سوسک ها استفاده می‌شود.
مانکوزب یک قارچ کش حفاظتی است که برای جلوگیری از بیماری های قارچی مانند بلایت سیب زمینی، کپک پودری و زنگ های گیاهی استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از سموم کشاورزی
استفاده از سموم کشاورزی مزایای متعددی دارد که شامل موارد زیر می‌باشد:
- سموم کشاورزی مانند حشره کش‌ها، علف‌کش ها و قارچ کش‌ها کمک می‌کنند تا محصولات از آسیب های ناشی از آفات، علف های هرز و بیماری های گیاهی محافظت شوند.
- سموم کشاورزی به طور مؤثر از محصولات در برابر آفات و بیماری ها محافظت می‌کنند. این محافظت باعث کاهش ضررهای اقتصادی ناشی از کاهش تولید یا تخریب محصولات می‌شود.
- استفاده از سموم، به ویژه علف کش‌ها، نیاز به نیروی کار برای کنترل دستی علف های هرز را کاهش می‌دهد.
- با افزایش تولید و کاهش خسارات، سموم کشاورزی به بهبود بازده اقتصادی کشاورزان منجر می‌شوند.
- با کاهش خسارات و افزایش تولید، سموم کشاورزی نقش مهمی در تامین غذا برای جمعیت رو به رشد جهان دارند.
- استفاده از قارچ کش‌ها و باکتری کش‌ها از شیوع و گسترش بیماری های گیاهی در مزارع و باغات جلوگیری می‌کند، که این امر در حفظ سلامت و عملکرد مزارع بسیار مهم است.
طبقه بندی انواع سموم
سموم کشاورزی به دسته های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام برای کنترل نوع خاصی از آفات، بیماری ها یا علف های هرز طراحی شده‌اند. طبقه‌بندی سموم کشاورزی بر اساس نحوه عملکرد، نوع آفات یا بیماری هایی که کنترل می‌کنند و ترکیب شیمیایی آن ها انجام می‌شود. در ادامه به طبقه‌بندی انواع سموم کشاورزی پرداخته شده است.
انواع سموم بر اساس نوع ترکیب شیمیایی
سموم کشاورزی بر اساس نوع ترکیب شیمیایی به دسته های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر دسته ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارد. در ادامه، به انواع سموم بر اساس نوع ترکیب شیمیایی بیان شده است.
- ارگانوفسفره‌ها
- ارگانوکلره‌ها
- پیرتروئیدها
- نئونی‌کوتینوئیدها
- کاربامات‌ها
- تریازول‌ها
- فسفین‌ها
- پروپارژیت‌ها
- کلروآلکالی ها
- آمیدها
انواع سموم بر اساس نوع آفت هدف
سموم کشاورزی اهورا نهاده پارس بر اساس نوع آفت هدف به دسته های مختلفی تقسیم می‌شوند. هر دسته از سموم برای مقابله با نوع خاصی از آفات یا بیماری ها طراحی شده است.
- حشره کش‌ها
- قارچ کش‌ها
- علف کش‌ها
- باکتری کش‌ها
- ویروس کش‌ها
- پاتوژن کش‌ها
انواع سموم بر اساس شیوه عملکرد
سموم کشاورزی بر اساس شیوه عملکرد به دسته های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام به روش خاصی بر روی آفات و بیماری‌ها اثر می‌گذارند. در ادامه به انواع سموم بر اساس شیوه عملکرد آن‌ها پرداخته شده است:
- سموم تماسی
- سموم سیستمیک
- سموم گوارشی
- سموم پیشگیرانه
- سموم درمانی
- سموم جاذب
- سموم تحریک کننده
- سموم بیولوژیک
انواع سموم بر اساس میزان سمیت
انواع سموم بر اساس میزان سمیت عبارتند از:
سموم بسیار سمی : این سموم دارای میزان سمیت بسیار بالا هستند و حتی مقدار کمی از آن‌ها به سرعت اثرات منفی شدیدی بر روی انسان، حیوانات و محیط زیست می‌گذارد. معمولاً برای کنترل آفات و بیماری های بسیار مضر استفاده می‌شوند. استفاده از این سموم نیاز به احتیاط‌های ویژه دارد. مانند کلرپیریفوس و سیمبازین
سموم سمی: این سموم دارای میزان سمیت متوسط هستند و اثرات آن‌ها کمتر از سموم بسیار سمی است، اما هنوز هم نیاز به احتیاط در هنگام استفاده و نگهداری دارند. برای کنترل آفات و بیماری هایی که نیاز به سموم با سمیت کمتر برای حفظ ایمنی در نظر گرفته شده است. مانند مالاتیون و سیکلوکسیدیم
سموم کم سم: این سموم دارای میزان سمیت پایین تری هستند و برای استفاده در شرایطی که نیاز به کاهش خطرات برای انسان، حیوانات و محیط زیست وجود دارد، مناسب هستند. مانند پیرتروئیدها و گلایفوسیت
سموم غیر سمی: این سموم معمولاً به عنوان محصولات بیولوژیک یا طبیعی در نظر گرفته می‌شوند و به طور کلی اثرات منفی عمده‌ای بر روی انسان، حیوانات و محیط زیست ندارند. مانند باسیلوس تورنجینسیس
سموم با سمیت ناپایدار: این سموم ممکن است در شرایط خاص یا در مدت زمان معین، سمیت متفاوتی داشته باشند. ممکن است به سرعت تجزیه شده و سمیت خود را از دست بدهند. مانند متیل بروماید
نکات مهم در استفاده از انواع سموم کشاورزی
استفاده از سموم کشاورزی برای کنترل آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز در کشاورزی بسیار رایج است، اما نیازمند رعایت نکات مهمی است تا از تاثیرات منفی بر سلامتی انسان، محیط زیست و گیاهان جلوگیری شود. در ادامه به برخی از این نکات مهم اشاره می‌شود:
قبل از استفاده از هر نوع سمی، باید مطمئن شوید که آن سم برای کنترل آفت، بیماری یا علف هرزی که قصد مقابله با آن را دارید، مناسب است.
همیشه قبل از استفاده از سموم، برچسب و دستورالعمل های مربوطه را به دقت مطالعه کنید. دوز مصرف، روش مصرف، زمان مناسب و سایر نکات ایمنی در این دستورالعمل ها ذکر شده است.
هنگام کار با سموم کشاورزی، از تجهیزات حفاظت شخصی مانند دستکش، ماسک، عینک و لباس مناسب استفاده کنید تا از تماس مستقیم با سموم جلوگیری شود.
استفاده از سموم باید در زمان مناسب انجام شود. برخی سموم باید در زمان مشخصی از چرخه زندگی آفات یا گیاهان استفاده شوند تا بیشترین تاثیر را داشته باشند.
سموم را در شرایط مناسب و دور از دسترس کودکان، حیوانات و منابع آب نگهداری کنید.
هنگام استفاده از سموم، دقت کنید که مواد شیمیایی به منابع آب مانند رودخانه ها، چشمه ها و چاه‌ها نرسد.